Sáp nhập các hợp tác xã: Cơ hội và thách thức

Lĩnh vực kinh tế hợp tác dù có nhiều đóng góp trong phát triển kinh tế của địa phương, tuy nhiên hoạt động của nhiều hợp tác xã (HTX) đến nay vẫn còn yếu kém, chưa thực sự đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Gần đây một số địa phương đã chọn giải pháp sáp nhập các HTX cùng chung lợi thế với nhau để tìm hướng đi, cơ hội mới cho thành phần kinh tế này...

Các địa phương hướng tới xây dựng hình ảnh hợp tác xã đa dịch vụ

Trong xu hướng thay đổi để phát triển, huyện Hồng Ngự là đơn vị tiên phong trong việc sáp nhập các HTX nhằm xây dựng nội lực bên trong với khát vọng hình thành HTX mạnh, từng bước đa dịch vụ. HTX sáp nhập đầu tiên là HTX Phước Tiền sau khi sáp nhập từ 4 HTX cũ ở 2 xã Thường Phước 2 và Thường Thới Tiền. Theo điều lệ, HTX Phước Tiền hoạt động trên 8 lĩnh vực dịch vụ gồm: tưới tiêu, làm đất, cung ứng vật tư phân bón, giống, thu hoạch, sau thu hoạch, tín dụng, chăn nuôi và mua bán nông sản.

Với những sự kỳ vọng vào sự phát triển kinh tế tập thể trong liên kết sản xuất, đưa diện mạo nông nghiệp của địa phương phát triển. Mới đây, huyện ban hành kế hoạch tiến tới quy hoạch sáp nhập 11 HTX (trên địa bàn 3 xã Long - Phú Thuận) có cùng đê bao sản xuất lúa vụ thu đông, chủ yếu là hoạt động tưới tiêu. Theo kế hoạch đến tháng 5/2015, HTX mới này sẽ đi vào hoạt động.

Ông Nguyễn Trạng Sư - Phó Chủ tịch UBND huyện Hồng Ngự thông tin: “Trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh, ngoài việc đẩy mạnh xúc tiến kêu gọi doanh nghiệp liên kết, huyện còn hướng tới sáp nhập xây dựng HTX đa dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp của bà con địa phương. Từ đó, tạo ra khối sản phẩm lớn, có chất lượng, phục vụ nhu cầu liên kết với doanh nghiệp. Tuy nhiên phải có lộ trình nhất định thì các HTX này mới có thể phát triển theo đúng kế hoạch”.

Xem phát triển kinh tế tập thể là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của địa phương, huyện Tháp Mười đã tiến tới sáp nhập 4 HTX, bao gồm HTX Toàn Thắng (xã Láng Biển) sáp nhập với HTX Thắng Lợi (xã Mỹ Đông) và HTX Rạng Đông (xã Mỹ Quý) sáp nhập với HTX Mỹ Đông 2 (xã Mỹ Đông).

Nhận định về xu hướng này, ông Phạm Tấn Tho - Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh chia sẻ: “Giải pháp sáp nhập HTX xuất phát từ nhiều nguyên nhân như HTX nhỏ lẻ, hoạt động yếu, việc sáp nhập lại sẽ tạo quy mô lớn huy động được nội lực để hoạt động đạt hiệu quả cao hơn. Hiện nay, tỉnh ta thực hiện mô hình cánh đồng liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ, vì thế hợp nhất các HTX sẽ tạo điều kiện cho việc liên kết được thuận lợi, hạn chế thu mua manh mún trên cùng một cánh đồng...”.

Theo ông Tho, việc sáp nhập sẽ mang lại những cơ hội mới cho HTX phát triển. Đáng lưu ý là việc kiện toàn bộ máy khi sáp nhập, lựa chọn được những cán bộ có năng lực, đồng thời nguồn vốn huy động sẽ dồi dào hơn, sản xuất cũng mang tính đồng bộ, nhất là thế mạnh trong liên kết tiêu thụ, tưới tiêu... Liên minh HTX tỉnh cũng khuyến khích những địa phương sáp nhập HTX có những điểm chung để tìm hướng đi mới và phát triển.

Theo Liên minh HTX tỉnh, đến nay hầu như các HTX hoạt động độc lập, chưa mạnh dạn mở rộng ngành nghề sản xuất - kinh doanh nên hiệu quả hoạt động chưa cao. Mặt khác đa số các thành viên trong HTX đều tuổi cao, trình độ hạn chế dẫn đến khả năng tiếp cận những tiến bộ mới về khoa học kỹ thuật, công tác quản trị gặp nhiều khó khăn.

Đối với các HTX mới sáp nhập, quá trình đi vào hoạt động ban đầu còn khá lúng túng. Ông Lê Văn Khoái - Giám đốc HTX Phước Tiền cho biết: “Sau 2 tháng đi vào hoạt động, HTX cũng có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay của HTX là việc phối hợp chưa nhịp nhàng giữa các thành viên. Ngoài ra, vẫn còn một số thành viên tinh thần trách nhiệm chưa cao, chậm thay đổi nhận thức...”.

Việc sáp nhập được xem là hướng đi mới cho các HTX chuyển mình, nhưng bên cạnh đó cũng có một số ý kiến lo ngại việc sáp nhập các HTX chỉ là “bình mới, rượu cũ”. Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Phạm Tấn Tho nói: “Đây là vấn đề khó tránh khỏi, bởi sau khi sáp nhập những yếu kém của các HTX vẫn tồn tại. Vì thế HTX cần có quá trình để khắc phục khuyết điểm. Mặc dù vậy, nếu HTX xem khó khăn là cơ hội để phấn đấu, thay đổi vượt qua thì sẽ là bước đệm giúp cho mô hình HTX mới phát triển...”.

K.D