Nên hay không?

Ngày nay, nhiều cơ sở bán quan tài, kiêm luôn việc bán kèm theo đồ tẩn liệm cho người vừa qua đời, có cả áo tang, khăn tang, đèn, tiền giấy (giả), bao thơ cho người đến phúng viếng đựng tiền, người đến tẩn liệm, giàn nhạc ta, âm thanh, cần thì có cả đội đạo tỳ và ở thành thị còn có cả dàn nhạc tây (nếu gia chủ cần). Chỉ có đi coi ngày giờ nhập quan, động quan, rước thầy cúng đến tụng niệm do gia đình lo. Giá cả quan tài tùy loại mà mắc rẻ khác nhau, tùy chọn và giá cả toàn bộ do hai bên thỏa thuận. Dịch vụ này, giúp cho gia đình có người qua đời khỏi phải bận rộn lo nhiều khâu, rất thuận tiện.

Ở thị trấn Mỹ An, huyện Tháp Mười ngoài những phần việc giống ở nhiều nơi như nói trên, có cơ sở bán quan tài còn có thêm một đội (khoảng 5 người) chia hai phe, một bên là quỷ đến phá rối, cướp quan tài, một bên có Tề thiên Đại thánh, tất cả mang mặt nạ, mặc áo hóa trang theo nhân vật, cầm kiếm, đao, thương... biểu diễn trước quan tài trước giờ động quan.

Diễn biến tuần tự là từng con quỷ múa may, phun lửa (qua cây rọi) động tác định cướp quan tài. Một lúc có một nhân vật (bên chánh) nhào ra đánh nhau với quỷ. Lúc này đờn guy-ta điện cùng trống đánh lên phụ họa. Người trong nhà và khách dự dạt ra ba bên đứng hoặc ngồi xem, vẻ mặt thích thú như xem cải lương hay hát bội. Hai bên đánh nhau từng cặp, có thắng có bại, đến cặp khác vào đánh nhau tiếp. Thường thì quỷ thua, nhào lăn dưới đất, quần áo lấm lem bụi đất, cả đám quỷ hộc máu miệng (phẩm màu). Cứ vậy, hai bên quấn nhau cả tiếng đồng hồ. Cuối cùng, một con quỷ nằm ngửa lưng kê trên một bàn chông. Một người để một khối gạch xây dựng lên bụng con quỷ, dùng búa đập một phát mạnh, khối gạch bể vụn ra. Chưa hết, người ta đặt một tấm ván rộng cỡ ba tấc ngang bụng con quỷ, một người chạy xe hon-đa theo tấm ván cán qua bụng. Người giới thiệu nói rằng cỡ vậy chưa “phê”, mời thêm hai người nữa ngồi lên xe hon-đa (chở ba) chạy cán qua. Người xem xung quanh thích thú tán thưởng. Vậy rồi con quỷ còn ca vọng cổ và trả lời người điều khiển về Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 xâm lấn vào vùng biển, thềm lục địa của nước ta.

Kế tiếp là tiết mục xiếc. Một thanh niên, kẹp tóc là con gái, nhưng gương mặt, dáng vóc là con trai, người nhìn không rõ là trai hay gái (có người nói là pê-đê) ra biểu diễn. Tiết mục đầu là quay dĩa, đặt cái khu dĩa lên đầu que và quay cho nó không rớt. Tiết mục hấp dẫn người xem là miệng ngậm một phần chiếc khăn tay xếp lại, phần còn lại đặt một chân chiếc bàn tròn (chân sắt, mặt nhôm), giữ thăng bằng. Sau đó, chồng lên thêm hai chiếc bàn rồi ba chiếc bàn vẫn giữ thăng bằng. Cuối cùng là nuốt rắn. Giở nắp hộp tròn ra, người ấy bốc ra một con rắn màu xanh nhỏ hơn ngón tay út, hình dáng như rắn lục, nó ngo ngoe mà không rõ là rắng thật hay rắn làm bằng nhựa, có lẽ là bằng nhựa. Người ấy đút đầu con rắn vô lỗ mũi mình rồi luồn ra miệng, nắm đầu và đuôi con rắn kéo qua kéo lại. Lại mở hộp bắt thêm một con rắn nữa cũng đút vào lỗ mũi còn lại và lôi ra miệng. Người xem vừa thích thú vừa ghê sợ. Trẻ con dạt hết ra ngoài vì ghê và sợ quá. Xong rồi mới động quan. Đội này thu dọn đồ đạc, dụng cụ ra xe về.

Tôi nghĩ lễ tang cần sự trang nghiêm, trân trọng, nhất là giờ sắp động quan, giờ gia đình, người thân tiễn đưa người quá cố ra khỏi nhà, vĩnh viễn xa nhà, xúc động vô cùng. Việc bày trò đánh quỷ, lố lăng cả ca vọng cổ, nói chuyện Trung Quốc đưa giàn khoan, bày trò làm xiếc trong lễ tang là không nên. Nó gây phản cảm, không thích hợp với khung cảnh lễ tang. Nên hướng dẫn cơ sở dịch vụ đám tang phần nào đúng nên tiếp tục làm, phần nào không thích hợp nên bỏ. Hướng dẫn này xin nhường cho cơ quan quản lý văn hóa, nhằm bảo vệ sự thuần khiết của một lễ tang.

Đắc Phú