Dược liệu “nở hoa” - Hướng đi triển vọng cho Làng hoa Sa Đéc

ĐTO - Sa Đéc được mệnh danh là “thủ phủ hoa kiểng” lừng danh miền Tây, đẹp rực rỡ với muôn vàn sắc hoa, được vun trồng bằng bàn tay tài hoa của người nông dân. Tuy nhiên, những năm gần đây khi nhu cầu thị trường ngày càng khắt khe, người tiêu dùng đòi hỏi nhiều hơn về sự khác biệt, giá trị sản phẩm hoa kiểng không thể chỉ dừng lại ở yếu tố “đẹp”. Vì vậy, trong bối cảnh ấy, đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu một số cây dược liệu làm kiểng tại TP Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp” do Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp, thuộc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) thực hiện mở ra hướng đi mới đầy triển vọng, khi hoa không chỉ để ngắm, mà còn góp phần chăm sóc sức khỏe, tạo thêm giá trị và “sức bật” cho ngành hàng hoa kiểng của địa phương.

Mỗi năm, Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp cung cấp khoảng 250.000 - 300.000 ngàn cây giống chất lượng cao cho nông dân Làng hoa Sa Đéc: gồm nhiều giống hoa kiểng có giá trị kinh tế cao được thị trường ưa chuộng như: nghệ sen, cúc đồng tiền, cúc mini, cúc mâm xôi, trầu bà thanh xuân…

Khi hoa có thêm dược tính - Nâng tầm giá trị hoa kiểng

Việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu một số cây dược liệu làm kiểng tại TP Sa Đéc” là vô cùng cần thiết trong bối cảnh Làng hoa Sa Đéc đang tìm kiếm những giống hoa kiểng mới có giá trị kinh tế cao, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường. Việc tìm ra những sản phẩm độc đáo, đa công dụng là “chìa khóa” để giữ vững vị thế và tạo ra bước đột phá mới.

3 loại cây được Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp lựa chọn trong nghiên cứu là cúc hoa vàng (cúc chi), kim ngân hoa và nghệ sen - vốn là những dược liệu quý, có hình thái đẹp, dễ trồng và có nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe. Với sự miệt mài của nhóm nghiên cứu, 3 giống cây này được thuần hóa, nhân giống thành công, phát triển tốt trong điều kiện khí hậu thổ nhưỡng của TP Sa Đéc.

Thạc sĩ Nguyễn Thị Bích Phượng, Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp - Chủ nhiệm đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu một số cây dược liệu làm kiểng tại TP Sa Đéc” cho biết: “Chúng tôi đã xây dựng được 3 quy trình nhân giống chuẩn cho các loài cây dược liệu từ ngoài tỉnh. Trong đó, cúc chi và nghệ sen được nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô, còn kim ngân hoa thì nhân giống bằng cách giâm cành. Các phương pháp này giúp tạo ra nguồn giống sạch bệnh, đồng đều, sẵn sàng nhân rộng sản xuất”.

Đặc biệt, phương pháp nuôi cấy mô đối với cây nghệ sen đã khắc phục được tình trạng nhân giống từ củ có hệ số nhân thấp và dễ thoái hóa giống - một vấn đề lớn trong sản xuất đại trà. Không chỉ nhân giống hiệu quả, nhóm nghiên cứu còn thiết lập quy trình kỹ thuật trồng chậu từ giá thể, phân bón, chế độ nước tưới đến ánh sáng phù hợp với từng loài cây, giúp chuyển hóa cây dược liệu thành sản phẩm kiểng thực thụ, đảm bảo cây sinh trưởng tốt và phát huy hết vẻ đẹp vốn có.

Bước đầu, sản phẩm từ đề tài cho thấy tiềm năng kinh tế rõ rệt. Giá bán mỗi chậu nghệ sen dao động từ 80.000 - 120.000 đồng, có khi lên đến 190.000 đồng. Theo tính toán, tỷ suất lợi nhuận với cúc chi là hơn 42%, với kim ngân hoa là 50% và đặc biệt nghệ sen đạt đến 120%. Những con số này cho thấy giá trị kinh tế vượt trội mà các loại cây dược liệu làm kiểng mang lại so với các loại hoa kiểng thông thường.

Về triển vọng của thị trường đối với cây nghệ sen và một số giống hoa kiểng dược liệu mới vừa được Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu thành công, ông Nguyễn Văn Hiền - thương lái kinh doanh hoa kiểng tại TP Sa Đéc nhận định: “Nghệ sen là giống hoa mới xuất hiện thời gian gần đây trên địa bàn Làng hoa Sa Đéc. Loài hoa này không chỉ đẹp, thu hút bởi hình thái bên ngoài, cây còn có dược tính nên người chơi hoa rất thích. Tôi nhận thấy việc Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp đã thành công trong nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu đối với cây nghệ sen và một số giống hoa kiểng dược liệu khác sẽ là một hướng đi rất có triển vọng trong việc giúp nông dân Làng hoa đa dạng về chủng loại hoa kiểng, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng đa dạng của người chơi hoa”.

Mặc dù mới xuất hiện gần đây trên thị trường nhưng hoa nghệ sen với màu sắc bắt mắt được nhiều người ưa chuộng

Chìa khóa từ giống sạch và quy trình chuẩn - Mở rộng chuỗi giá trị

Ưu điểm nổi bật của đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu một số cây dược liệu làm kiểng tại TP Sa Đéc” không chỉ dừng lại ở việc tạo ra sản phẩm hoa kiểng mới, mà còn mở ra khả năng cung ứng giống cây dược liệu cho cả sản xuất nguyên liệu dược một thị trường rộng hơn. Để đảm bảo tính ứng dụng và khả năng nhân rộng, Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm Đồng Tháp đã nhanh chóng chuẩn hóa quy trình, biên soạn sổ tay kỹ thuật, tổ chức tập huấn thực hành, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng nguồn giống để chuyển giao cho các hộ dân, hợp tác xã và hội quán. Điều này cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tầm nhìn dài hạn của đề tài.

Ông Trần Văn Nhãn - Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm Đồng Tháp khẳng định: “Nếu nghiên cứu chỉ nằm trên giấy thì rất lãng phí. Trung tâm xác định sẽ đồng hành xuyên suốt cùng người dân, từ lý thuyết đến thực hành và cả khâu kiểm tra hiệu quả sau khi triển khai. Đồng thời, chúng tôi cũng đang xúc tiến thủ tục đăng ký giống, công bố lưu hành theo đúng quy định”. Sự cam kết này tạo niềm tin vững chắc cho bà con nông dân khi tham gia vào mô hình mới.

Một hướng đi mới cũng đang được Trung tâm thực hiện là khảo nghiệm hoạt chất của cây dược liệu khi trồng trên nền đất Sa Đéc, so sánh với vùng nguyên liệu ngoài tỉnh để định vị lợi thế địa phương. Qua đó, không chỉ dừng lại ở sản phẩm hoa kiểng, mà còn mở ra khả năng chiết xuất dược liệu, từng bước hoàn thiện chuỗi giá trị, từ sản xuất giống, trồng kiểng đến chiết xuất dược liệu, tạo ra sản phẩm đa dạng và giá trị gia tăng cao hơn.

Đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu một số cây dược liệu làm kiểng tại TP Sa Đéc” không chỉ là sự kết tinh của tri thức khoa học, mà còn là lời đáp cho yêu cầu đổi mới mô hình sản xuất hoa kiểng tại Sa Đéc - nơi sản phẩm phải có “chuyện để kể” với thị trường, đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng hiện nay là vừa đẹp, vừa có ích. Đồng thời thể hiện sự nhạy bén trong việc nắm bắt xu thế thị trường và khả năng biến những ý tưởng khoa học thành giá trị kinh tế cụ thể.

Tuy vẫn còn cần thêm thời gian để đánh giá hiệu quả lâu dài, nhưng rõ ràng, việc đưa dược liệu “nở hoa” tại Làng hoa Sa Đéc là một hướng đi đầy triển vọng. Không chỉ góp phần nâng cao giá trị sản phẩm hoa kiểng, mà còn thể hiện tư duy mới trong cách làm nông nghiệp hiện đại, khi địa phương biết tận dụng lợi thế bản địa, bắt kịp xu thế thị trường và đặc biệt, gắn kết chặt chẽ giữa khoa học - sản xuất - thị trường.

Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp trồng thử nghiệm thành công cúc hoa vàng trên chậu tại TP Sa Đéc

Bà Nguyễn Lâm Thanh Thủy - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp nhấn mạnh: “Chúng tôi luôn khuyến khích các đề tài có tính ứng dụng cao, có phương án chuyển giao cụ thể. Giống mới, đặc biệt là giống hoa kiểng có giá trị dược liệu, là hướng đi dài hạn để tăng sức cạnh tranh ngành hàng chủ lực của tỉnh”.

Trong bối cảnh thị trường ngày càng đòi hỏi sự khác biệt, đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng chậu cây dược liệu làm kiểng” cho thấy Sa Đéc đang chủ động làm mới mình, không chỉ giữ gìn danh hiệu “Làng hoa” mà còn tiến thêm một bước trên con đường kết hợp giữa khoa học, bản sắc và thị trường. Hoa không chỉ để ngắm, mà còn là “chìa khóa” mở cánh cửa giá trị mới cho nông nghiệp Đồng Tháp.

Mỹ Lý