Doanh nghiệp cần chuyển mình để thích ứng với 4.0

ĐTO - Tại hội thảo “Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 - giải pháp và hành động cho doanh nghiệp (DN) Việt Nam” diễn ra tại Đồng Tháp vừa qua, TS.Lê Thẩm Dương đã nêu nhiều vấn đề mà DN hiện nay cần quan tâm.

Tiến sĩ Lê Thẩm Dương trò chuyện với doanh nghiệp Đồng Tháp về cách sinh tồn trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0

4.0 - cơ hội và thách thức

TS.Lê Thẩm Dương phân tích, nếu cuộc cách mạng số 1.0 mang lại một bước tiến lớn cho đời sống với công nghệ hơi nước, 2.0 về điện, 3.0 về điện tử thì 4.0 là cuộc cách mạng đột phá phá vỡ mọi tế bào xã hội, xóa đi mọi ranh giới, mang đến sự thay đổi toàn diện trên mọi phương diện đời sống. Cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra trên 3 mặt trận chính gồm kỹ thuật số, công nghệ sinh học và vật lý.

Những yếu tố cốt lõi của kỹ thuật số trong cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ là trí tuệ nhân tạo, vạn vật kết nối và dữ liệu lớn. Trên lĩnh vực công nghệ sinh học, cách mạng công nghiệp 4.0 tập trung vào nghiên cứu để tạo ra những bước nhảy vọt trong nông nghiệp, thủy sản, y dược, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường, năng lượng tái tạo, hóa học và vật liệu.

Cuối cùng là lĩnh vực vật lý với robot thế hệ mới, với máy in 3D, xe tự lái, các vật liệu mới và công nghệ nano, 4.0 tạo ra một cục diện thế giới mới với những việc làm không tưởng. Tính đột phá, thay đổi mọi ngành công nghiệp, kéo theo sự thay đổi về hệ thống quản lý và quản trị, hệ thống sản xuất các ngành công nghiệp bị phá vỡ. TS.Lê Thẩm Dương khẳng định: “Trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, ai chuẩn bị trước thì người đó sẽ chiến thắng”.

TS.Lê Thẩm Dương cũng chia sẻ với DN về những thách thức, mặt trái của cách mạng công nghiệp 4.0 có thể gây ra những bất ổn về kinh tế, đẩy bất bình đẳng lên đến cao trào, đỉnh điểm. Đáng chú ý hơn cả là có thể phá vỡ thị trường lao động, kẻ không thích nghi được có thể lâm vào đường cùng.

Khi tự động hóa thay thế lao động thủ công trong nền kinh tế tri thức, khi robot thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, hàng triệu lao động thế giới có thể rơi vào cảnh thất nghiệp. Một số công việc chân tay với sự thay thế của máy móc sẽ mất đi vĩnh viễn, trợ cấp xã hội không đủ đáp ứng, muốn tồn tại thì bằng mọi giá tất cả mọi người đều phải có việc làm. Lực lượng lao động đơn giản sẽ tự động bị đào thải, thị trường việc làm sẽ chỉ còn chỗ đứng cho lao động phức tạp có khả năng thích ứng với thời cuộc, làm chủ được công nghệ và tạo ra được máy móc...

Bản thân doanh nghiệp phải là người 4.0

Khẳng định cách mạng công nghiệp lần 4 mang đến cơ hội và cũng đầy thách thức, TS. Lê Thẩm Dương cho rằng, để thích nghi với 4.0, DN Việt Nam, đặc biệt là các DN khởi nghiệp cần chuẩn bị tâm thế tốt để không bị lâm vào khủng hoảng hay bất bình đẳng xã hội, trong đó tâm điểm là người lãnh đạo phải chuyển mình. TS.Lê Thẩm Dương khẳng định: Muốn thay đổi hay không là quyền của DN, nhưng nếu không thay đổi để thích ứng với thời đại kỷ nguyên mới, chắc chắn DN sẽ không thể chống chịu lại với cuộc cách mạng khổng lồ này.

Theo TS. Lê Thẩm Dương, để thích nghi với 4.0, trước tiên bản thân DN phải là người 4.0. Theo đó, lãnh đạo DN phải là người có đầy đủ kiến thức cả về chuyên môn và ngoài chuyên môn, ứng xử giải quyết vấn đề. Đặc biệt là DN trẻ, để có thể trụ lại trước 4.0 thì phải có bước chuyển mình...

TS.Lê Thẩm Dương cho rằng, để lãnh đạo DN hiệu quả phải đạt được 5 yếu tố đó là: Chiến lược, thực thi, dùng người tài, lãnh đạo, nuôi DN. Trong đó, chiến lược được xem là yếu tố sống còn của DN, lãnh đạo DN phải là người thiết kế chiến lược hoặc khơi nguồn xây dựng chiến lược dài hạn trong 10 năm và tầm nhìn 30 năm cho công ty. Phải thiết kế chiến lược có 3 cấp: Chiến lược công ty, chiến lược cạnh tranh, chiến lược chức năng (chiến lược nhân sự, tài chính, marketing, sản phẩm) - đây được xem là chiến lược quan trọng nhất. Nếu các DN giải quyết được khoảng 10% trong các yếu tố này thì có cơ hội trụ lại trong kỷ nguyên mới.

Bên cạnh đó, một số yếu tố cũng tác động không nhỏ đến sự thích ứng của DN đó là thực thi hiệu quả, biết cách dùng người tài và xây dựng đội ngũ cộng sự tốt thì sẽ tạo được sự thích ứng cho DN. Bởi theo TS.Thẩm Dương, nếu một lãnh đạo DN giỏi, có chiến lược tốt nhưng việc thực thi không hiệu quả thì DN cũng không thể phát triển. Đây là điều mà các DN Việt Nam hiện nay đang mắc phải, do đó phải biết cách linh động trong thực thi chiến lược để đạt được mục tiêu cao nhất. Bên cạnh đó, DN phải biết cách dùng người tài, động viên người tài một cách khéo léo, bởi người có tài bao giờ cũng “có tật” nhưng biết cách dùng người đúng chỗ thì đội ngũ này sẽ tạo ra giá trị rất lớn cho DN.

Theo TS.Lê Thẩm Dương, đa phần hiện nay các DN đều vướng 1 trong 5 yếu tố này, do đó nếu giải quyết được cơ bản từng bước các yếu tố trên, tin rằng DN Việt Nam nói chung, DN Đồng Tháp nói riêng sẽ trụ được và phát triển trong thời 4.0.

Thảo Vy (lược ghi)