Chủ động ứng phó dịch hại trên lúa hè thu và thu đông 2025

ĐTO - Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, tính đến cuối tháng 7/2025, Đồng Tháp cơ bản hoàn thành kế hoạch sản xuất lúa hè thu và đang tích cực triển khai vụ thu đông. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả khả quan về sản xuất, tình hình dịch hại trên lúa đang có nhiều diễn biến phức tạp, nhất là bệnh đạo ôn và sâu cuốn lá, đòi hỏi nông dân nâng cao ý thức thăm đồng, kịp thời phòng trị.

Ngành nông nghiệp khuyến cáo nông dân thường xuyên thăm đồng, kịp thời phát hiện bệnh trên lúa để có giải pháp xử lý nhanh, hiệu quả

Hiện tại, toàn tỉnh đã xuống giống vụ hè thu 2025 là 243.718/243.875ha, đạt 99,9% kế hoạch. Diện tích lúa hiện phân bố theo các giai đoạn sinh trưởng: làm đòng 58.522ha, trổ 52.147ha, chín 21.104ha và đã thu hoạch được 111.945ha. Năng suất trung bình đạt 6,5 tấn/ha, sản lượng ước đạt 726.270 tấn. Đây là kết quả đáng ghi nhận trong bối cảnh thời tiết diễn biến bất thường, nhiều ngày mưa kéo dài khiến việc chăm sóc và bảo vệ cây trồng gặp không ít khó khăn.

Vụ thu đông 2025, toàn tỉnh đã xuống giống được 75.738/123.200ha, đạt 61,5% kế hoạch. Trong đó, diện tích lúa ở giai đoạn mạ là 15.945ha, đẻ nhánh 53.349ha và làm đòng 6.444ha. Mặc dù mới ở giai đoạn đầu của vụ mùa, nhưng nhiều đối tượng dịch hại đã xuất hiện rải rác như: sâu cuốn lá, sâu đục thân, cháy bìa lá, đạo ôn lá và đạo ôn cổ bông.

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cảnh báo, thời gian tới, các loại dịch hại có thể tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là trên các diện tích lúa đang trong giai đoạn mẫn cảm với sâu bệnh. Cụ thể, các bệnh như: đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông, cháy bìa lá, lem lép hạt... dự báo sẽ gia tăng về diện tích và mức độ gây hại, phổ biến ở mức nhẹ đến trung bình, nhưng có thể xuất hiện cục bộ ở mức nặng trên những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm, sử dụng giống nhiễm như: Jasmine 85, VD 20, OM 4900, OM 18, Đài Thơm 8, IR 50404, nếp...

Hiện nay, trên các diện tích canh tác đã ghi nhận xuất hiện bệnh đạo ôn lá, nông dân tiến hành phun thuốc phòng trị, vết bệnh khô, cây lúa có dấu hiệu phục hồi tốt. Tuy vậy, theo dự báo của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, ngoài bệnh đạo ôn, rầy nâu cũng đang tiếp tục phát triển và gây hại phổ biến ở mức nhẹ đến trung bình trên lúa giai đoạn đẻ nhánh đến đòng trổ. Sâu cuốn lá nhỏ tiếp tục gây hại ở mức nhẹ đến trung bình, đặc biệt trên các ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm hoặc phun thuốc trừ sâu quá sớm có thể bị hại nặng hơn.

Bên cạnh đó, một số đối tượng dịch hại khác như: sâu đục thân, rầy phấn trắng, muỗi hành... xuất hiện ở mức nhẹ trên nhiều khu vực. Đáng chú ý, chuột cũng đang gây hại trên những ruộng lúa giai đoạn đòng trổ, đặc biệt ở những khu vực gần chân vườn, gò cao, gần khu dân cư hoặc rẫy.

Ông Lê Văn Chấn - Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật nhận định, một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh đạo ôn phát sinh và lây lan nhanh hơn so với cùng kỳ năm 2024 là do đặc điểm thời tiết năm nay. Mùa mưa chuyển biến sớm và kéo dài, làm tăng độ ẩm trong không khí. Đây là điều kiện lý tưởng để nấm bệnh phát triển. Bên cạnh đó, nhiều bà con sử dụng giống không sạch bệnh, gieo sạ dày và bón thừa phân đạm, nhất là trên nền đất trước đó từng trồng hoa màu”.

Theo ông Lê Văn Chấn, khi canh tác hoa màu, nông dân thường sử dụng lượng phân nhiều hơn khuyến cáo và lượng phân tồn dư trong đất khá cao. Nếu vào đầu vụ lúa, bà con không điều chỉnh lại lượng phân bón cho phù hợp, ruộng sẽ bị thừa phân, khiến cây lúa dễ phát triển quá mức và trở nên nhạy cảm với bệnh đạo ôn, mức độ gây hại sẽ nghiêm trọng hơn.

Trước tình hình dịch bệnh có nguy cơ lan rộng, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật khuyến cáo nông dân thường xuyên kiểm tra đồng ruộng. Khi phát hiện bệnh đạo ôn chớm xuất hiện phải ngưng ngay việc bón phân, đặc biệt là phân đạm và tiến hành các biện pháp xử lý dịch bệnh theo khuyến cáo kỹ thuật; chỉ nên tiếp tục bón phân trở lại khi cây lúa đã hồi phục hoàn toàn.

Ngoài ra, ngành chuyên môn cũng đề nghị các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân trong việc nhận diện sớm và phòng trừ hiệu quả các đối tượng dịch hại nhằm góp phần ổn định năng suất và sản lượng trong toàn vụ.

Mỹ Lý